Vatikan Müzeleri Roma’daki Santa Cecilia Eczanesi ve Seramik Salonu’nu ilk kez ziyarete açtı. Uzun bir çalışma, araştırma, restorasyon ve müze kurulumunun ardından açılan bu iki yeni bölümde albarellolar ve sofra eşyaları sergileniyor.
FATMA BATUKAN BELGE
Vatikan’ın yüzyıllar boyu korunan gizli hazinelerinden biri daha gün ışığına çıktı. Antik albarelloların (seramik ilaç veya baharat kavanozu) sergilendiği Santa Cecilia Eczanesi ve Seramik Salonu ziyarete açıldı. Sistine Şapeli'ne giden rota üzerinde yer alan ve rezervasyonla ziyaret edilebilen yeni bölümler uzun bir çalışma, araştırma ve restorasyonla düzenlendi.
Antik eczane 1560-1618 yılları arasında Trastevere'deki Santa Cecilia benedikten rahibelerinin manastırında yer alıyordu. 1936'da Papa XI Pio koleksiyonun dağılmasını önlemek Vatikan Apostolik Kütüphanesi koleksiyonuna aktarmıştı. Benedikten rahibelerinin bıraktığı gibi korunmuş olan koleksiyonda çok sayıda albarello bulunuyor.
Ziyarete açılan yeni bölümlerden bir diğeri de Vatikan'ın Ortaçağ ve modern seramik koleksiyonunu kapsayan Seramik Salonu. Bu salonda Istoriato tarzında tabaklar, ince seramik sofra eşyaları, mayolika zemin döşemeleri sergileniyor.
Albarello formu Avrupa’ya Yakın Doğu’dan baharat ticareti yoluyla gelmiş ve İspanya’da Valencialı seramikçiler tarafından çabucak adapte edilerek büyük miktarlarda üretilmiştir. 15. yüzyılda farklı biçimler görülse bile en tipik albarello biçimi ortası hafif içbükey, dar ağızlı silindirdir. Üzerinde Arapça ‘sağlık ve mutluluk’ anlamına gelen stilize edilmiş yazıların bulunduğu modeller sık tercih edilmiştir. Genellikle markalar ve işaretler kapların üzerine tasarım sırasında eklenmeyip sonradan parşömene yazılıp yapıştırılıyordu. Pek az örnek üzerine seramik boyası ile yazılıp sırlanmıştır. Bu işaretler kabın içine konan eczanın türünü göstermekteydi.
İspanya’daki Manises atölyelerinin en büyük müşterileri olan İtalyanlar, albarellolardan ithal ettikleri gibi kendileri de üretmişlerdir. Hispano-Moresk tüccarlar tarafından İtalya'ya getirilen ecza kavanozları ilk olarak 15. yüzyılda Floransa'da üretilmiş ve 18. yüzyıl sonrasına kadar İtalya'da üretimi devam etmiştir. Döneminde büyük miktarlarda üretildiği bilinen albarelloların müşterileri hastaneler ve eczanelerdi. Bunlar da çoğunlukla dini cemaatlere bağlıydılar. Bir saray tarafından yönetilenler de vardı. Mesela büyük ressam Tiziano 1520’de Venedik’te, Ferrara Dükü’nün eczanesi için mayolika kavanozları seçmekle görevlendirilmişti. Floransa’da o yıllarda 500 ilaç kavanozu bulunan büyük ezcanelerin var olduğu tarihi kayıtlarda yer almaktadır.
